Potentieel? We moeten het probleem toch oplossen!

Appreciative inquiry (AI) als uitgangspunt bij organisatieverandering.

In deze aflevering hebben Lotte Eerdekens en Yana Van Dorst het over Appreciative Inquiry (AI). Vanuit deze benadering vertrek je steeds vanuit het potentieel, eerder dan het zoeken naar een oplossing voor een probleem. Door te vertrekken vanuit een positieve mindset, zie je potentieel waarop je verder kan bouwen. Je definieert acties die bijdragen aan een positief toekomstbeeld.

Het onderzoek dat Yana en Lotte inspireerde? Een organisatie die de werknemerstevredenheid ging meten en zag dat 80% tevreden was en 20% minder tevreden. Wanneer men zich ging focussen op die 20% en waarom met niet zo tevreden was, daalde gek genoeg de algemene werknemerstevredenheid. “What you give attention grows.”

“Wat is het beste dat je vandaag al is overkomen? “

Door de vraag “hoe was je dag?” te vervangen door “wat was het leukste, of beste dat je vandaag al overkwam?”, creëer je een andere mindset. Geen enkele vraag is neutraal dus ook taal transformeert ons antwoord. Door met een andere bril een vraag te onderzoeken, krijg je een andere output. Deze output is het potentieel waarmee je aan de slag kan. Want als iemand een fijn gevoel kreeg van X, krijgt die waarschijnlijk de volgende keer ook een fijn gevoel van X. We focussen dus niet op het probleem of wat slecht gaat, maar we focussen op wat goed gaat en daar bouwen we bij IA op verder.

Wees je dus bewust dat wanneer je een vraag stelt, die vraag het antwoord van de ander bepaalt. Experimenteer eens met het herformuleren van je vraag vanuit een positieve invalshoek. Kijk wat er gebeurt.

Onze ChangeLab boomhut

Bij AI vertrek je meestal vanuit een gedeeld droombeeld. Het is belangrijk om te weten waar je naartoe wil zoals je ook de juiste acties kan nemen. Bedenk je dus bij de introductie van een verandering wat jullie gemeenschappelijke droombeeld is, waar jullie naartoe willen en welk potentieel daar ligt. Als je voelt dat een verandering geïnitieerd wordt om een bepaald probleem om te lossen, draai het dan eens om. Stel met je projectteam de vraag hoe de organisatie er zou uitzien wanneer het droomscenario zich zou afspelen, hoe zie dit eruit? Dit is ook een visie die verbindt en connecteert.

Lotte liet ons bij ChangeLab bijvoorbeeld nadenken over ons kantoor. Wanneer we vertrokken vanuit wat we vandaag missen, niet goed vinden, etc. kwamen we tot oplossingen die pleisters op de wonden plakten. Wanneer ze ons vroeg te vertrekken vanuit ons “droomkantoor”, tekenden we een boomhut (inclusief, een ideeënkampvuur en een tikibar). Hoewel de boomhut misschien niet praktisch haalbaar is, zit er in dit idee wel heel veel potentieel waarmee we aan de slag kunnen.

AI is waaaay too ‘fluffy’

Dat hangt ervan af. Appreciative inquiry betekent niet dat je negeert wat er slecht gaat. Soms moeten we kunnen ventileren en soms is er weerstand die we niet kunnen omdraaien met een vrolijke vraag. Wanneer dit het geval is, kan je ruimte maken voor die weerstand of een bepaald probleem. De uitdaging bij AI is dan wel om de weerstand of het probleem te gaan onderzoeken vanuit waardering. Daarenboven is het de bedoeling dat je die input ook vastpakt, dat je er mee aan de slag gaan. AI too fluffy? Alleen als je gaat zweven, de realiteit verliest en de acties niet in handen neemt.

Vertrekken vanuit het potentieel bij organisaties. Wat bij individuen?

Ja, ook daar moeten we opletten met het zoeken naar evenwicht tussen sterktes en valkuilen. “What you give attention grows”, m.a.w. door je te focussen op je valkuilen, neem je het risico een aantal van je sterktes uit het oog te verliezen? Kijk dus vooral naar je potentieel en hoe je, binnen je eigen authentieke zelf, wel kan groeien. Stel de vraag “wanneer was je zeer succesvol?”.

Ideeën om AI meer bij verandering toe te passen:

Focus op je ambassadeurs. Dit is je potentieel en je draagvlak voor verandering.
Betrek alle stakeholders bij je oefening en laat hen allemaal meedenken vanuit wat werkt, de positieve mindset.
Wanneer er weerstand is, erken die dan. Heb er aandacht voor maar ga aan de hand van waarderende vragen onderzoeken waar er potentieel zit.
Daag je projectteam uit om na te denken over het gezamelijke droombeeld. Stap weg van het tekortdenken maar creeër een toekomstbeeld dat doet bewegen en inspireren.
Laat je potentieel niet in de lucht hangen maar pak het in handen en doe er iets mee.

Voorbeelden van AI vragen: